24 Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας

Η παχυσαρκία, δηλαδή η υπερβολική αύξηση του λιπώδους ιστού στο σώμα, έχει ανακυρηχθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως χρόνια πάθηση από το 1948 και η 24η Οκτωβρίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας (World Obesity Day).

Παρότι η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας δεν περιλαμβάνεται πλέον στο καλεντάρι των εκδηλώσεων του ΠΟΥ, το θέμα της παχυσαρκίας έχει σημαντική θέση στην ατζέντα του.

Πως να μην έχει άλλωστε, αφού το αυξημένο βάρος είναι αίτιο πολλων χρόνιων ασθενειών όπως καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη, σκελετικών παθήσεων, καρκίνων (πχ μήτρας,  μαστού, παχέος εντέρου) και άλλων, ενώ θεωρείται ότι ευθύνεται για το 1/5 των θανάτων παγκοσμίως.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ ο βαθμός παχυσαρκίας,προσδιορίζεται με το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ).
το πηλίκο που προκύπτει αν διαιρέσουμε το βάρος (σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους (σε μέτρα).
 Άτομα με  ΔΜΣ μεταξύ 25 και 29,9 kg/m2 θεωρείται υπέρβαρα, ενώ όταν ο ΔΜΣ είναι ≥30 kg/m2 χαρακτηρίζονται παχύσαρκα.

Δείκτης Μάζας Σώματος	Κατάταξη
κάτω από 18,5	ελλιποβαρής
18,5 ως 25	φυσιολογικός
25 ως 30	υπέρβαρος
30-40	παχύσαρκος
40 και άνω	νοσηρή παχυσαρκία

Υπολογίζεται ότι 1,5 δισεκατομμύριο ενήλικοι έχουν ΔΜΣ πάνω από 25, ενώ 200 εκατομμύρια άνδρες και 300 εκατομμύρια γυναίκες είναι παχύσαρκοι.  Κάθε χρόνο 2,8 εκατομμύρια ενήλικες παθαίνουν επειδή είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Δυστυχώς το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στους ενήλικες. Το  2010, 43 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών βρέθηκαν υπέρβαρα.

Η Ελλάδα φυσικά δεν αποτελεί κάποια εξαίρεση, έτσι βλέπουμε στην αναφορά του ΠΟΥ , που συντάχθηκε  στα πλαίσια της συνάντησης κορυφής του ΟΗΕ για την Πρόληψη και τον έλεγχο των μη μεταδιδόμενων ασθενειών, ότι ένα υψηλό ποσοστό του πληθυσμού (53,7 %) ανήκει στην κατηγορία των υπέρβαρων ενώ γύρω στο 20% είναι παχύσαρκοι.

πίνακας 1
*   NCD : Μη μεταδιδόμενες ασθένειες,πχ καρκίνος, διαβήτης, πνευμονοπάθειες κ.α.

Την ίδια κατάσταση περίπου βλέπουμε και στην έκθεση του ΟΟΣΑ για την υγεία (Health at a Glance, 2009). Επίσης παρατηρούμε ότι η παχυσαρκία των εφήβων βρίσκεται σε ιδιαιτέρως υψηλά επίπεδα, για την ακρίβεια καταλαμβάνει την 4η θέση (αντίστροφα) στην κατάταξη ανάμεσα σε 25 χώρες. (βλ πίνακα 2).

πίνακας 2. Ποσοστά παχυσαρκίας σε ενηλίκους

πίνακας 3. Ποσοστά παχυσαρκίας σε εφήβους 11-15 ετών
Η μπλε γραμμή συμβολίζει το ποσοστό των παχύσαρκων εφήβων.
Ο ρόμβος συμβολίζει το ποσοστό των εφήβων που είναι σε διαδικασία απώλειας βάρους (δίαιτα)

Ωστόσο το μέλλον δεν είναι προδιαγεγραμμένο. Η  παχυσαρκία είναι μία πάθηση που μπορεί να προληφθεί. Μερικές βασικές οδηγίες είναι:

• περιορισμός της κατανάλωσης λιπαρών τροφών όπως τηγανητά, κόκκινο κρέας, αλλαντικά, μαγειρικά λίπη (πλην του ελαιολάδου) κ.α.
• αύξηση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες, όπως όσπρια, ψωμί και δημτριακά  ολικής άλεσης
• κατανάλωση γαλακτοκομικών χαμηλών σε λιπαρα πχ γάλα 2%
• μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης (γλυκά, αναψυκτικά)
• μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ
• αύξηση της καθημερινής φυσικής δραστηριότητας

Ιωάννα Γ. Παπαγιαννοπούλου

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

www.ediatrofi.gr

Σχετικοί σύνδεσμοι
Obesity and overweight World Health Organisation
Ανησυχητική η έκθεση του ΟΟΣΑ για την παχυσαρκία στην Ελλάδα Θέματα Διατροφής
Καρδιοπάθειες και καρκίνος ένοχοι για τους περισσότερους θανάτους στην Ελλάδα Θέματα Υγείας
Δείκτης Μάζας Σώματος  Θέματα Διατροφής