Πώς βλέπουν οι έφηβοι το βάρος τους;
Ως εφηβεία ορίζουμε τη χρονική περίοδο από την έναρξη της ήβης μέχρι την ενηλικίωση, και κυμαίνεται από την ηλικία των 10-11 ετών έως 17-21 ετών. Πρόκειται για μία δύσκολη περίοδο της ζωής, καθώς συνοδεύεται από σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές, που ο έφηβος καλείται να διαχειριστεί.
Οι βασικές σωματικές αλλαγές ;
Ο ρυθμός ανάπτυξης διαφέρει όχι μόνο ανάμεσα στα δύο φύλα, αλλά και ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου. Έτσι μπορεί να υπάρχουν πολλά άτομα της ίδιας ηλικίας, που το κάθε ένα να βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο της ανάπτυξης (βιολογική ηλικία).
Προκειμένου να αξιολογηθεί σωστά η ανάπτυξη του εφήβου αποφεύγουμε την σύγκριση με συνομηλίκους του. Αντίθετα υπάρχουν αξιόπιστα εργαλεία όπως οι καμπύλες ανάπτυξης, ο (τροποποιημένος) Δείκτης Μάζας Σώματος και οι μέτρηση των δερματικών πτυχών.
Εδώ αξίζει να αναφερεί ότι το βάρος είναι ένα θέμα που απασχολεί συχνά τον έφηβο. Σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα (2010) στην Ελλάδα, σε 4500 αγόρια και κορίτσια ηλικίας 11, 13 και 15 ετών, 1 στους 4 εφήβους πιστεύει ότι έχει περισσότερα κιλά από ότι θα έπρεπε (κορίτσια 27,7%, αγόρια 20,7%, γράφημα 5) και 1 στους 6 είναι σε διαδικασία δίαιτας (γράφημα 6).
Στην πραγματικότητα, περίπου το 47% των εφήβων που δήλωσαν ότι θεωρούν το σώμα τους παχύ είχαν φυσιολογικό ή ακόμα και χαμηλότερο για την ανάπτυξη τους βάρος. Στα κορίτσια, μόνο το 40% αυτών που δήλωσαν ότι έχουν παραπάνω κιλά, πράγματι ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Στα αγόρια το αντίστοιχο ποσοστό ήταν γύρω στο 70%.
Αντίθετα, στην ίδια έρευνα, το 11,6% όλων των μαθητών (αγόρια-κορίτσια) που θεώρησαν τα κιλά τους φυσιολογικά ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι οι έφηβοι μπορεί να έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα για τη σωματική τους διάπλαση, πράγμα το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές επικίνδυνες για την υγεία τους -λόγου χάριν, η ακολούθηση ενός υποθερμιδικού διατροφικού προγράμματος για απώλεια βάρους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξή του ή να του δημιουργήσει λανθασμένες διατροφικές συμπεριφορες- ή αντίθετα να τον εμποδίσει από το να ζητήσει τη βοήθεια που χρειάζεται. Και φυσικά δεν πρέπει να παραλείψουμε την αρνητική επίδραση που μπορεί να έχει στην αυτοπεποίθησή του.
Είναι σημαντικό γονεις και εκπαιδευτικό προσωπικό να βοηθήσουν τον έφηβο να αποκτήσει μία θετκή εικόνα για το σώμα του. Καταρχάς προάγοντας συνήθειες που θα βοηθήσουν τον έφηβο να έχει υγιές σωματικό βάρος (σωστή διατροφή, αρκετή άσκηση) αλλά και δείχνοντας ότι αποδέχονται τον έφηβο ανεξαρτήτως σωματικής διάπλασης.
Σχετικοί σύνδεσμοι
Πανελλήνια έρευνα στους μαθητές εφηβικής ηλικίας για συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία (2010) (Έρευνα HBSC/WHO)
Διατροφή, φυσική δραστηριότητα και σωματικό βάρος στους εφήβους
Οι βασικές σωματικές αλλαγές ;
| Αγόρια: | Κορίτσια |
| αύξηση ύψους
αύξηση βάρους
αύξηση μυικού ιστού
αύξηση περιφέρειας των ώμων
σεξουαλική ανάπτυξη:
-αλλαγές στη φωνή
-τριχοφυία
-ανάπτυξη γεννητικών οργάνων
|
αύξηση ύψους
αύξηση βάρους
αύξηση λιπώδους ιστού
αύξηση περιφέρειας λεκάνης
σεξουαλική ανάπτυξη:
-αύξηση στήθους,
-ανάπτυξη γεννητικών οργάνων
-έμμηνος ρύση
|
Ο ρυθμός ανάπτυξης διαφέρει όχι μόνο ανάμεσα στα δύο φύλα, αλλά και ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου. Έτσι μπορεί να υπάρχουν πολλά άτομα της ίδιας ηλικίας, που το κάθε ένα να βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο της ανάπτυξης (βιολογική ηλικία).
Προκειμένου να αξιολογηθεί σωστά η ανάπτυξη του εφήβου αποφεύγουμε την σύγκριση με συνομηλίκους του. Αντίθετα υπάρχουν αξιόπιστα εργαλεία όπως οι καμπύλες ανάπτυξης, ο (τροποποιημένος) Δείκτης Μάζας Σώματος και οι μέτρηση των δερματικών πτυχών.
Εδώ αξίζει να αναφερεί ότι το βάρος είναι ένα θέμα που απασχολεί συχνά τον έφηβο. Σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα (2010) στην Ελλάδα, σε 4500 αγόρια και κορίτσια ηλικίας 11, 13 και 15 ετών, 1 στους 4 εφήβους πιστεύει ότι έχει περισσότερα κιλά από ότι θα έπρεπε (κορίτσια 27,7%, αγόρια 20,7%, γράφημα 5) και 1 στους 6 είναι σε διαδικασία δίαιτας (γράφημα 6).
Στην πραγματικότητα, περίπου το 47% των εφήβων που δήλωσαν ότι θεωρούν το σώμα τους παχύ είχαν φυσιολογικό ή ακόμα και χαμηλότερο για την ανάπτυξη τους βάρος. Στα κορίτσια, μόνο το 40% αυτών που δήλωσαν ότι έχουν παραπάνω κιλά, πράγματι ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Στα αγόρια το αντίστοιχο ποσοστό ήταν γύρω στο 70%.
Αντίθετα, στην ίδια έρευνα, το 11,6% όλων των μαθητών (αγόρια-κορίτσια) που θεώρησαν τα κιλά τους φυσιολογικά ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι οι έφηβοι μπορεί να έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα για τη σωματική τους διάπλαση, πράγμα το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές επικίνδυνες για την υγεία τους -λόγου χάριν, η ακολούθηση ενός υποθερμιδικού διατροφικού προγράμματος για απώλεια βάρους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξή του ή να του δημιουργήσει λανθασμένες διατροφικές συμπεριφορες- ή αντίθετα να τον εμποδίσει από το να ζητήσει τη βοήθεια που χρειάζεται. Και φυσικά δεν πρέπει να παραλείψουμε την αρνητική επίδραση που μπορεί να έχει στην αυτοπεποίθησή του.
Είναι σημαντικό γονεις και εκπαιδευτικό προσωπικό να βοηθήσουν τον έφηβο να αποκτήσει μία θετκή εικόνα για το σώμα του. Καταρχάς προάγοντας συνήθειες που θα βοηθήσουν τον έφηβο να έχει υγιές σωματικό βάρος (σωστή διατροφή, αρκετή άσκηση) αλλά και δείχνοντας ότι αποδέχονται τον έφηβο ανεξαρτήτως σωματικής διάπλασης.
Σχετικοί σύνδεσμοι
Πανελλήνια έρευνα στους μαθητές εφηβικής ηλικίας για συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία (2010) (Έρευνα HBSC/WHO)
Διατροφή, φυσική δραστηριότητα και σωματικό βάρος στους εφήβους
Σχόλια